W ostatnim czasie obserwujemy coraz częstsze przypadki odwoływania się w wystąpieniach pokontrolnych RIO do zapisów Krajowych Standardów Rachunkowości – w szczególności do KSR nr 11.
Przykładowo:
„Stwierdzono, że do wartości początkowej środka trwałego w postaci ciągnika rolniczego nie doliczono poniesionych kosztów rejestracji pojazdu. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości, aby móc uznać daną rzecz za środek trwały, musi ona m.in. być zdatna do używania. Jak wynika z pkt 4.15 lit. a uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia Krajowego Standardu Rachunkowości Nr 11 „Środki trwałe” wprowadzonej komunikatem Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 25 maja 2017 r. (Dz. Urz. MRiF z 2017 r. poz. 105), środek trwały uznaje się za zdatny do użytkowania, jeżeli jest kompletny i jednocześnie spełnia wymogi prawne przewidziane w przepisach regulujących szczególne warunki jakie muszą spełniać określone kategorie środków trwałych, aby zostały dopuszczone do użytkowania. Natomiast pkt. 4.16 uchwały stanowi, iż środek trwały jest kompletny, jeżeli może realizować przypisane mu funkcje, co oznacza, że spełnia wszystkie warunki techniczne (pod względem konstrukcyjnym) i prawne przewidziane dla danej kategorii środków trwałych, a w szczególności zawiera wszystkie części składowe.” (źródło: https://bip.lodz.rio.gov.pl/artykul/233/2886/gm-pabianice-kontrola-kompleksowa-przeprowadzona-przez-rio-w-lodzi-zakonczona-w-2022r)
Czy zatem celem standardu jest pomoc – jak to wskazuje KSR 11 tj. „Celem niniejszego Krajowego Standardu Rachunkowości (zwanego dalej standardem) jest pomoc w stosowaniu przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2016 r. poz. 1047, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, dotyczących środków trwałych, a zwłaszcza zapewnienie jednolitości rozwiązań stosowanych przez jednostki w zakresie uznawania, wyceny i ujęcia w księgach rachunkowych oraz prezentacji w sprawozdaniu finansowym tego składnika aktywów. (pkt 1.1 https://www.mf.gov.pl/documents/764034/5878323/Dz.+Urz.+Min.+Roz.+i+Fin.+z+dnia+29+maja+2017+r.+-+poz.+105+-), czy tez może jednak inne jest przesłanie KSR-ów?
Być może wątpliwości rozwieje fragment Sprawozdania z działalności Komitetu Standardów Rachunkowości, który wskazuje, że „Zgodnie z postanowieniami ustawy o rachunkowości, jednostki zobowiązane do jej przestrzegania, mogą stosować krajowe standardy rachunkowości w sprawach nieuregulowanych w tej ustawie i wydanych na jej podstawie rozporządzeniach. Krajowe Standardy Rachunkowości, zwane dalej „KSR” lub „Standardami”, oraz stanowiska Komitetu, zwane dalej „Stanowiskami”, określają zasady rachunkowości dot. skomplikowanych lub nowych sytuacji i zdarzeń gospodarczych, których ujęcie w księgach rachunkowych i prezentacja w sprawozdaniach finansowych powoduje praktyczne trudności. Standardy oraz Stanowiska zawierają dodatkowe wyjaśnienia przepisów ustawy oraz liczne przykłady, dzięki czemu stanowią praktyczną pomoc dla księgowych i biegłych rewidentów w realizacji ich zadań.” (Sprawozdanie z działalności Komitetu Standardów Rachunkowości za 2021 rok pkt 3.1 https://www.gov.pl/web/finanse/sprawozdania-z-dzialalnosci)
Jeżeli zatem KSR 11 jest obowiązkowy to owszem i podczas kontroli można się na niego powoływać, ale jeżeli jednostki mają prawo i same mogą zdecydować, czy i w jakim zakresie z niego korzystają – raczej odwołania w wystąpieniach pokontrolnych nie powinno do niego być.
Piotr Rybicki
