Opublikowane na początku czerwca 2025 r. orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych odnoszące się do definicji terenu strzeżonego może w istotny sposób, wręcz rewolucyjny, zmienić postrzeganie składników majątku co do których jednostki mają prawo dokonywać spisów z natury „w ciągu 4 lat”.
Ale po kolei…
RKO zakwestionowała, że teren Młodzieżowego Domu Kultury jest terenem strzeżonym. GKO zgodziła się z tym poglądem…
MDK:
Jednostka w odwołaniu jak również w pismach wyjaśniających wskazywała, że teren Młodzieżowego Domu Kultury jest właśnie terenem strzeżonym. Zdaniem jednostki „Młodzieżowy Dom Kultury spełnia właśnie warunki terenu strzeżonego, ponieważ placówka jest terenem opłotowanym, zamykanym po godzinie 22.00, posiadającym monitoring wewnątrz budynków, jak i na zewnątrz, ponadto zamontowane kamery są podłączone do monitoringu miejskiego. Dodatkowo placówka jest obiektem podlegającym całodobowej ochronie firmy zewnętrznej. Pracownicy, zgodnie z zamontowanym systemem kluczy mieli ograniczony i ściśle określony dostęp do wybranych pomieszczeń.
Ponadto (MDK) wypowiedział się co do terminu przeprowadzenia inwentaryzacji, wskazując „że od ponad 30 lat inwentaryzacja w MDK (…) była przeprowadzana raz na 4 lata i żadne kontrole nie wykazały, że jest ona prowadzona nieprawidłowo. Także nadzór organu prowadzącego nie wykazywał, że inwentaryzacja powinna odbywać się częściej niż raz na 4 lata.
RKO:
W praktyce każda jednostka, w ramach własnej instrukcji inwentaryzacyjnej, definiuje teren strzeżony. Niektórzy definiując teren strzeżony posiłkują się definicją strzeżonego składowiska, tj. dozorowane w sposób ciągły, zamknięte (zabezpieczone) miejsce przechowywania (składowania, magazynowania) zapasów, do którego nie mają dostępu osoby nieuprawnione (postronne). Definicję terenu strzeżonego zawiera również stanowisko Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie inwentaryzacji drogą spisu z natury zapasów materiałów, towarów, wyrobów gotowych i półproduktów, z którego wynika, że składowisko strzeżone to dozorowane w sposób ciągły, zamknięte (zabezpieczone) miejsce przechowywania (składowania, magazynowania) zapasów, do którego nie mają dostępu osoby nieuprawnione (postronne). Zarówno pierwsza, jak i druga definicja wskazuje na charakter miejsca strzeżonego, a mianowicie jest to miejsce, do którego nie mają dostępu osoby nieuprawnione (postronne), jest to teren niedostępny dla osób z zewnątrz. Natomiast Młodzieżowy Dom Kultury w tym boiska typu (…) już z samej definicji powstawania tego typu obiektów mają charakter dostępności dla osób z zewnątrz. Młodzieżowe Domy Kultury są placówkami publicznymi, mającymi na celu zwiększenie aktywnego uczestnictwa mieszkańców danych aglomeracji w różnego rodzaju aktywnościach kulturalnych, natomiast (…)i, zgodnie z definicją, to “ogólnodostępne i nieodpłatne obiekty sportowe” realizowane w ramach programu “Moje Boisko – (…) 2012”.
GKO:
Zdaniem GKO, nie można zatem stwierdzić, że tego typu obiekty jak MDK i boiska typu „(…)”, wpisują się w obiekty o charakterze terenów strzeżonych, niedostępnych dla osób z zewnątrz, wprost przeciwnie, mają one charakter ogólnodostępny i przeznaczony głównie dla dzieci i młodzieży i z myślą o jak największej dostępności dla tych osób. W związku z powyższym, Obwiniona powinna przeprowadzać inwentaryzację zgodnie z przepisami art. 26 ust. 1 i 3 ur, a zatem Obwiniona nie zachowała należytej ostrożności i nie zastosowała się do obowiązujących przepisów prawa, pomimo, iż miała taką możliwość i mogła zachować się w sposób prawidłowy. Obiektywnie rzecz ujmując Obwiniona miała możliwość zachowania się zgodnie z zasadami wyrażonymi w powyższych przepisach.
GKO dokonując oceny zawinienia wskazuje również, że wzorce postępowania, którymi powinna kierować się Obwiniona, określone w przywołanych przepisach są jasne i jednoznaczne, bowiem to na Obwinionej właśnie ciąży powinność zachowania należytej ostrożności, wyrażającej się w kontroli i zapewnieniu, że obowiązki z zakresu inwentaryzacji jednostki wykonywane są prawidłowo.
GKO podziela również stanowisko Komisji I Instancji, że od Obwinionej jako kierownika jednostki można i należy wymagać znajomości prawa i właściwego przeprowadzenia inwentaryzacji. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, wskazanymi powyżej, Obwiniona nie dochowała należytej staranności wymaganej od niej jako kierownika jednostki.
Komentarz:
Pomijając błędy merytoryczne w ocenie RKO (myląc i to aż dwukrotnie pojęcia terenu strzeżonego składowiska i terenu strzeżonego”, czy też nieuzasadnionego połączenia MDK z boiskiem), a także brak reakcji GKO na nieścisłości, należy wskazać, że wskazanie iż nie można uznać za teren strzeżony, terenu co do którego „mają charakter dostępności dla osób z zewnątrz”, jak również „nie można zatem stwierdzić, że tego typu obiekty jak MDK i boiska typu „(…)”, wpisują się w obiekty o charakterze terenów strzeżonych, niedostępnych dla osób z zewnątrz, wprost przeciwnie, mają one charakter ogólnodostępny i przeznaczony głównie dla dzieci i młodzieży i z myślą o jak największej dostępności dla tych osób”, oznacza, że w zasadzie wszystkie obiekty (budynki) co do których dostęp jest „dla osób z zewnątrz” nie będą znajdować się na terenie strzeżonym.
A to będzie oznaczało (gdyby wprost interpretować orzeczenie), że praktycznie dla 95% jednostek lub przynajmniej dla znacznej części tych jednostek – części do których dostęp jest możliwy „dla osób z zewnątrz”, możliwość dokonywania spisów z natury raz w ciągu 4 lat – zostanie faktycznie wyłączona. Oby nie…
Piotr Rybicki
