* w postanowieniach instrukcji inwentaryzacyjnej wprowadzonej zarządzeniem Nr 3/03 Wójta z dnia 17 listopada 2003 r. zawarto m.in. postanowienia o treści: „nie wymaga pisemnego uzgodnienia wynikający z ksiąg rachunkowych jednostki m.in. stan należności i zobowiązań uregulowanych do dnia sporządzenia sprawozdania finansowego oraz objętych powództwem sądowym lub postępowaniem egzekucyjnym, a także należności i zobowiązań nieprzekraczających wartości dolnej granicy zaliczenia rzeczowych składników majątkowych do środków trwałych” (§ 33 pkt 3 rozdział VII „Zasady i technika inwentaryzacji pozostałych składników aktywów i pasywów w formie weryfikacji sald”). Przyjęte rozwiązanie o zaniechaniu występowania o pisemne potwierdzanie stanu należności i zobowiązań uregulowanych do dnia sporządzenia sprawozdania finansowego oraz nieprzekraczających wartości dolnej granicy zaliczenia rzeczowych składników majątkowych do środków trwałych (obecnie 10.000 zł) należy uznać za sprzeczne z ustawą oraz wykraczające poza zasadę istotności. Należy bowiem podkreślić, że termin wystąpienia do kontrahentów o potwierdzenie sald musi zapewnić realizację wymogu z art. 26 ust. 3 ustawy; powinno ono zatem nastąpić nie wcześniej niż na 3 miesiące przed dniem bilansowym, a zarazem w takim terminie, aby kontrahent zdążył przesłać potwierdzenie do 15 dnia następnego roku obrotowego. Z tego względu niemożliwym jest zwlekanie z inwentaryzacją metodą potwierdzenia sald aż do dnia sporządzenia sprawozdania finansowego (czyli 31 marca). Przyjęcie natomiast dla inwentaryzacji wskazaną metodą progu 10.000 zł wykracza poza zasadę istotności przewidzianą w art. 8 ust. 1 ustawy. Na jej podstawie możliwym jest jedynie wyeliminowanie niewielkich kwotowo sald, jeśli występowanie o potwierdzenie byłoby nieopłacalne ze względu na koszty (zaangażowanie pracowników, ponoszone opłaty pocztowe). Następstwem przyjętych rozwiązań było zaniechanie wystąpienia o potwierdzenie sald do dwóch kontrahentów zalegających z czynszem,
* „jeżeli salda należności i zobowiązań nie wykazują zmian w ciągu 6 miesięcy i nie przekraczają kwoty równej 2% dolnej granicy zaliczenia majątkowych składników do środków trwałych (czyli 200 zł), to mogą być na podstawie pisemnej decyzji kierownika jednostki odpisane na koniec roku obrotowego na straty lub zyski nadzwyczajne; powyższe nie dotyczy rozliczenia z budżetami, ZUS, a także zobowiązań wobec pracowników” (§ 33 pkt 4 rozdział VII „Zasady i technika inwentaryzacji…”). Zapis taki jest sprzeczny z ogólną dyspozycją art. 42 ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 869, ze zm.) określającą, że jednostki sektora finansów publicznych zobowiązane są do ustalania wszystkich przypadających im należności, w tym cywilnoprawnych oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania. Nie stwierdzono przy tym uregulowań wskazujących np. minimalny okres, za który mają zostać naliczone te należności, aby dokonać ich „odpisania”, czy też wyłączających ich stosowanie do należności cywilnoprawnych. Przepisy prawa nie przewidują samodzielnego decydowania przez Wójta o podstawach do „odpisywania” z ksiąg należności przypadających budżetowi gminy. Artykuł 42 ust. 6 ustawy o finansach publicznych przewiduje możliwość odstępowania od podejmowania czynności wobec dłużnika zmierzających do wykonania zobowiązania, jeżeli zachodzą przesłanki odstąpienia od czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych przewidziane przepisami o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Z kolei obowiązujący od 28 kwietnia 2017 r. art. 59a tej ustawy stanowi, że rada gminy może, w drodze uchwały, postanowić o niedochodzeniu należności o charakterze cywilnoprawnym przypadających gminie lub jej jednostkom organizacyjnym, których kwota wraz z odsetkami nie przekracza 100 zł. W przypadku braku tego typu uchwały, której postanowienia – w ocenie Izby – również powinny odnosić się do okresu, za jaki kwota należności cywilnoprawnej z odsetkami ma nie przekraczać 100 zł, jedyną drogą legalnego usunięcia z ewidencji należności cywilnoprawnej jest jej umorzenie na zasadach określonych przez Radę Gminy w uchwale wydanej w oparciu o przepisy art. 59 ust. 2 ustawy o finansach publicznych. Dopiero stosowne oświadczenie woli Wójta w sprawie umorzenia stanowi podstawę usunięcia ustalonych wcześniej należności cywilnoprawnych z ksiąg rachunkowych. Poza tym wskazania wymaga, iż na podstawie art. 44 ust. 3 pkt 3 ustawy o finansach publicznych wydatki publiczne powinny być dokonywane m.in. w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań. W przepisie tym wyrażona została zasada terminowości ponoszenia wydatków i poszanowania wcześniej zaciągniętych zobowiązań, która nie może być zniesiona regulacjami wewnętrznymi. W kontrolowanym okresie nie stwierdzono przypadków stosowania omówionej regulacji wewnętrznej,
Źródło: http://www.bip.bialystok.rio.gov.pl/index.php?r=1582&s=1647&v=2367#tresc
