W latach 2019 – 2023 (do dnia zakończenia kontroli), w księgach rachunkowych Urzędu Gminy Jeleśnia nie dokonywano odpisów aktualizujących należności przypadających Gminie Jeleśnia, co było niezgodne art. 4 ust. 1 oraz art. 35b ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r. poz. 351 późn. zm.), a także z załącznikiem nr 3 do zasad polityki rachunkowości przyjętych zarządzeniem Nr 251/2006 z dnia 29 maja 2006 r. ze zm
Powyższe dotyczyło należności z tytułu podatków od nieruchomości i od środków transportowych oraz należności cywilnoprawnych stanowiących zaległości z tytułu wykonanych przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych.
Aktualizacji należności nie dokonywano od należności, z których zapłatą dłużnicy zalegali, a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużników spłata należności w umownej kwocie nie była prawdopodobna oraz od należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności.
Skutkiem powyższego należności przypadające Gminie Jeleśnia w bilansach Urzędu Gminy Jeleśnia za lata 2019 – 2022 wykazano w wysokości nieuwzględniającej odpisu aktualizującego.
Wg danych sporządzonych przez pracowników Referatu Podatków i Opłat Lokalnych w bilansie za 2022 r. należności, względem których należało dokonać odpisu aktualizującego, wynosiły:
– należności objęte tytułami wykonawczymi, które nie zostały wyegzekwowane w drodze egzekucji administracyjnej i obejmują zaległości podatkowe do roku 2016 – wartość tych należności (głównej i odsetek) wynosiła 277.639,76 zł, natomiast wartość należności zabezpieczona hipoteką (należność główna i odsetki) to kwota 448.588,60 zł,
– należność cywilno-prawna zabezpieczona tytułem wykonawczym na kwotę 9.094,95 zł.
Ponadto, w księgach rachunkowych Urzędu Gminy Jeleśnia nie dokonano odpisów aktualizujących należności cywilnoprawnych:
– od 68 kontrahentów z tytułu umów o pokrycie kosztów wykonania przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych, którzy na dzień 31 grudnia 2022 r. mogli podnieść zarzut przedawnienia dla należności głównej o łącznej wartość 31.012,78 zł,
– od 35 kontrahentów, którzy nie podpisali umów o pokrycie kosztów wykonania w latach 2008 – 2016 przyłączy wodociągowych i kanalizacyjnych na łączną wartość 53.400,00 zł należności głównej.
W polityce rachunkowości obowiązującej w Urzędzie Gminy Jeleśnia w latach 2019 – 2023 uregulowano zasady funkcjonowania konta 290 „Odpisy aktualizujące należności”, jednak tych zasad nie stosowano.
Wartość należności aktualizuje się zgodnie z ustawą o rachunkowości, a odpisy aktualizujące wartość należności są dokonywane nie później niż na dzień bilansowy, stosownie do § 10 ust. 1 i 4 rozporządzenia Ministra Finansów i Rozwoju z dnia 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1911 z późn. zm.).
