Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13.09.2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r. poz. 342) nie wskazuje w sposób bezpośredni w jaki sposób, a także w którym miejscu, opisać wpływ COVID-19 na działalność jednostki budżetowej. Wydawać by się mogło zatem, że nie ma takiego obowiązku. Nic bardziej mylnego.
Warto w tym miejscu wskazać na treści zawarte w rekomendacjach Komitetu Standarów Rachunkowości pt. „Sprawozdanie finansowe w czasie pandemii COVID -19”, które ukazały się na stronach Ministerstwa Finansów 14 grudnia 2020 r.
Na stronie 41 (w sekcji dotyczącej Sprawozdania z działalności) wskazano, że: COVID-19 należy potraktować jako zdarzenie na tyle istotne z punktu widzenia osiągniętych wyników finansowych, sytuacji w zakresie płynności, czy sytuacji majątkowo-finansowej jednostki, oraz stanowiące istotny czynnik ryzyka w przyszłości, że przekazywanie oceny skutków, w tym możliwych skutków, jest zasadne, a wręcz pożądane. Tym bardziej, że z pandemią wiążą się także zmiany prawno-regulacyjne, wpływające na całą gospodarkę.
Jednak to nie wszystko. Bo wskazanie wpływu COVID-19 na jednostkę, w przypadku gdy rzeczywiście miał on na nią wpływ – raczej nie umknie naszej uwadze.
Rekomendacje wskazują jednak dalej: W przypadku, gdy COVID-19 w ocenie kierownika jednostki nie miała istotnego wpływu na jednostkę, ani też zgodnie z tą oceną, jej wpływ w przyszłości najprawdopodobniej nie będzie istotny, zasadnym jest, dla przejrzystości, przedstawienie wyjaśnienia, dlaczego kierownik jednostki uważa, że wpływ pandemii nie miał istotnego wpływu na jednostkę i jej wyniki finansowe oraz, że pozostanie on nieistotny w przyszłości oraz zawarcie krótkiego wyjaśnienia tego osądu, w tym także opisu ewentualnych działań zarządu, dzięki którym negatywny wpływ był nieistotny i sądzić można, że pozostanie nieistotny w przyszłości. W tym przypadku pożądanym jest jednakże wskazać na potencjalne ryzyka wynikające z rozwoju sytuacji związanej z pandemią w przyszłości na otoczenie, w którym działa jednostkach jak i, o ile to możliwe, na jednostkę.
A to oznacza, że niezależnie od wpływu COVID-19 na jednostkę, jak i samej decyzji kierownika jednostki w zakresie istotności – w sprawozdaniu finansowym jednostki budżetowej nie może zabraknąć takowego wyjaśnienia.
Wydaje się, że odpowiednim miejscem prezentacji wpływu COVID-19 na jednostkę budżetową jest informacja dodatkowa, będąca integralną częścią sprawozdania finansowego, a dokładnie pkt II.3 tejże informacji dodatkowej – „Inne informacje niż wymienione powyżej, jeżeli mogłyby w istotny sposób wpłynąć na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki”.
Do najczęściej występujących dodatkowych kosztów spowodowanych COVID- 19 należą koszty spowodowane: · zakupem środków ochrony osobistej (maseczek, rękawiczek, płynów do dezynfekcji), · odkażaniem pomieszczeń, w których prowadzona jest działalność, · dostosowaniem miejsc do bezpiecznej pracy (obudowy pleksiglasowe, przegrody), · pracą zdalną (zakup sprzętu informatycznego i dostępu do internetu dla pracowników skierowanych do pracy w domu lub ekwiwalentu finansowego dla pracownika, który za zgodą pracodawcy, będzie wykorzystywał sprzęt osobisty, na przykład telefon komórkowy, laptop), · odwołanymi podróżami służbowymi (pobyty w hotelach, przeloty samolotem, zaliczki czy przedpłaty), · likwidacją zapasów z tytułu utraty ich wartości, na przykład z powodu braku przydatności do spożycia, czy utraty możliwości zbytu, · zapewnieniem transportu pracownikom wobec braku dostępu do transportu zbiorowego (str. 27 Rekomendacji).
Warto już dziś zadbać o odpowiednie zapisy w sprawozdaniu finansowym, gdyż po 31 marca 2021 roku, nie będzie to już możliwe. Minimalizujmy ryzyko nierzetelnego sprawozdania finansowego.
Piotr Rybicki
